12,5 |
Helgi Jónasson ÍR |
Melunum |
2. ágúst 1909 |
11,6 |
Jón Halldórsson ÍR |
Melunum |
5. júní 1910 |
11,8 |
Kristinn Pétursson ÍR |
Melavelli |
20. júní 1911 |
12,0 |
Tryggvi Gunnarsson Á |
Melavelli |
28. ágúst 1920 |
12,0 |
Þorkell Þorkelsson Á |
Melavelli |
27. ágúst 1921 |
11,4 |
Garðar S. Gíslason ÍR |
Melavelli |
17. júní 1926 |
11,3 |
sami |
Melavelli |
25. sept 1926 |
11,3 |
Helgi Eiríksson ÍR |
Melavelli |
17. júní 1927 |
11,0 |
Garðar S. Gíslason KR |
Melavelli |
15. sept 1934 |
11,0 |
Sveinn Ingvarsson KR |
Melavelli |
27. júlí 1937 |
10,9 |
sami |
Melavelli |
10. júlí 1938 |
10,9 |
Finnbjörn Þorvaldsson ÍR |
Akureyri |
6. júlí 1945 |
10,8 |
sami |
Ósló |
7. ágúst 1946 |
10,7 |
sami |
Melavelli |
12. ágúst 1947 |
10,6 |
Haukur Clausen ÍR |
Melavelli |
27. júní 1948 |
10,6 |
Finnbjörn Þorvaldsson ÍR |
Stokkhólmi |
11. sept 1949 |
10,5 |
sami |
Melavelli |
18. sept 1949 |
10,5 |
Ásmundur Bjarnason KR |
Melavelli |
17. júní 1952 |
10,5 |
sami |
|
?? ?? 1954 |
10,5 |
sami |
Melavelli |
27. ágúst 1955 |
10,5 |
Hilmar Þorbjörnsson Á |
Frechen Þý. |
29. júlí 1956 |
10,4 |
sami |
Melavelli |
4. júlí 1957 |
10,3 |
sami |
Melavelli |
18. ágúst 1957 |
10,3 |
Vilmundur Vilhjálmsson KR |
Troisdorf Þý |
5. júlí 1977 |
10,3 |
sami |
Laugardalsvelli |
7. ágúst 1977 |
10,3 |
Jón A. Magnússon UMSS |
LaGrange US |
13. júlí 1996 |
10,57 |
Vilmundur Vilhjálmsson KR |
Sofia |
18. ágúst 1977 |
10,57 |
Einar Þór Einarsson Á |
Ósló |
14.sept. 1991 |
10,56 |
Jón A. Magnússon UMSS |
Götzis |
31. maí 1997 |
Aths.
Fyrsta metið sem vitað er um í 100 metra
hlaupi setti Helgi Jónasson sem kenndur var við bæinn Brennu, fyrir 104 árum,
eða 1909. Hans verður þó fremur minnst í íþróttasögunni sem frumkvöðuls og aðalhöfundar
Víðavangshlaups ÍR. Vinur Helga, Jón Halldórsson, bætti um betur og varð í
Stokkhólmi 1912 fyrsti íslenski frjálsíþróttamaðurinn til að keppa á
ólympíuleikum.
Einn af fyrstu methöfunum, Garðar S. Gíslason,
setti met fyrst sem ÍR-ingur og síðar sem KR-ingur, en það hefur líklega heyrt
til undantekninga að menn ráfuðu milli félaga á þriðja áratug síðustu aldar.
Fyrsta met sitt setti Garðar í undanrásum á Allsherjarmótinu 1926 en í
úrslitahlaupinu, sem hann vann einnig, misheppnaðist tímataka á öllum mönnum.
Á sínum tíma staðfest ÍSÍ aldrei árangur sem
met ef gildandi met var jafngott, metjöfnun var ekki til þar á bæ. Þegar
Brandur Brynjólfsson Ármanni hljóp á 10,9 sek. á 17. júnímótinu 1940, sem var
sami tími og Íslandsmet Sveins Ingvarssonar frá 1938, var árangurinn ekki
viðurkenndur ti lmets þar sem hlaupið var undan allsterkum vindi.
Sami tími Finnbjörns Þorvaldssonar ÍR á
Akureyri 6. júlí 1945 er hafður hér með, en afrekið var talið ólöglegt, m.a.
sakir þess að tímai var ekki tekinn á nægilega margar klukkur. Síðasta met
Finnbjörns, 10,5 sek., stóð í átta ár en Ásmundur Bjarnason og Hilmar
Þorbjörnsson jöfnuðu það uns sá síðarnefndi bætti um betur 1957.
Ásmundur jafnaði met Finnbjörns 1952, 1954 og
1955. Þrátt fyrir afar ítarlega leit hefur mér ekki tekist að finna dagsetningu
metsins 1954. Það kom ekki á neinu af opinberu mótum sumarsins, en hugsanlega á
innanfélagsmóti að þeim loknum, þ.e. í september eða október. Síðasta
metjöfnunin átti sér stað á innafélagsmóti hjá KR.
Á einum stað í síðari tíma afrekaskrám er
Hauki Clausen eignað 10,5 sek. hlaup árið 1951. Að því er best verður sé mun
það eigi rétt því allar afrekaskrár samtímans segja 10,7 besta árangur hans í
100 metra hlaupi þetta ár. Hins vegar hljóp Haukur á 10,4 sekúndum í tugþraut
15. september 1951, en þar var meðvindur alltof of mikill.
Eftir að honum tókst að jafna met Finnbjörns
og Ásmundar á móti í Þýskalandi 1956 var eins og losnaði um Hilmar því hann tvíbætti metið á Melavelli
sumarið 1957. Hljóp fyrst á 10,4 sek. og hálfum öðrum mánuði seinna á 10,3 sek.
Met Hilmar stóð óhaggað í tvo áratugi eða þar
til Vilmundur Vilhjálmsson jafnaði það í Þýskalandi sumarið 1977 og aftur
mánuði síðar á Meistaramóti Íslands á Laugardalsvelli. Vilmundur setti
síðan met með rafmagnstímatöku á
heimsleikum stúdenta hálfum mánuði eftir seinni metjöfnunina, hljóp á 10,57
sek. Miðað við muninn sem talinn var á rafmagnstíma og tímum teknum á
skeiðklukkur var handtíminn ennþá talinn ögn betri. Daginn áður hljóp Vilmundur enn betur í undanrás, eða á 10,46 sekúndum og það í 1,6 m/sek. mótvindi. Það var hraustlega gert og gæti það verið eitt allra öflugasta 100 metra hlaup Íslendings, en tímatakan var með þeim hætti að ekki var þessi mikli árangur staðfestur sem met.
Það fór með rafmet Vilmundar svipað og síðasta
met Hilmars, að það stóð í 20 ár, eða þar til Jón Arnar Magnússon hljóp á 10,56
og bætti það um einn hundraðasta úr sekúndu í tugþraut í Austurríki vorið 1997.
Einar Þór Einarsson hafði áður jafnað rafmet Vilmundar 1991 og Jón Arnar jafnaði handtímametið er hann hljóp á 10,3 sekúndum á móti í bænum LaGrange í Georgíuríki í Bandaríkjunum rétt fyrir ólympíuleikina í Atlanta..
aths við aths.
Á metaskrá FRÍ er 100 metra hlaup sem hef ég engan botn fengið í og hef það ekki með hér, þangað
til annað kemur í ljós. Þar er Vilmundur sagður hafa hlaupið á 10,3
sekúndum á Selfossi 10. júlí 1977. Þann dag var hann ekki á Íslandi; hann
var nær allan júlí, og hluta júní, á æfinga- og keppnisferðalagi í Þýskalandi ásamt
fjórum öðrum hlaupurum, þar á meðal mér. Mér þykir líklegt að hér sé um mistök að ræða með stað og dagsetningu.