Íslandsmetin í 4x200 m boðhlaupi karla

1:37,9	KR	Melavelli	6. sept 1942
Jóhann Bernhard, Sverrir Einarsson, Svavar Pálsson, Brynjólfur Ingólfsson
1:36,4	KR	Melavelli	28. ágúst 1943
Jóhann Bernhard, Bragi Friðriksson, Hjálmar Kjartansson, Brynjólfur Ingólfsson
1:36,0	ÍR	Melavelli	27. maí 1945
Finnbjörn Þorvaldsson, Hannes Berg, Hallur Símonarson, Kjartan Jóhannsson
1:35,4	KR	Melavelli	22. ágúst 1945
Jóhann Bernhard, Skúli Guðmundsson, Bragi Friðriksson, Brynjólfur Ingólfsson
1:33,2	ÍR	Melavelli	3. ágúst 1946
Finnbjörn Þorvaldsson, Haukur Clausen, Örn Clausen, Kjartan Jóhannsson
1:32,7	ÍR	Melavelli	8. júní 1947
Finnbjörn Þorvaldsson, Reynir Sigurðsson, Örn Clausen, Haukur Clausen
1:32,5	KR	Melavelli	16. sept 1947
Pétur Friðrik Sigurðsson, Trausti Eyjólfsson, Magnús Jónsson, Ásmundur Bjarnason
1:30,5	ÍR	Melavelli	22. sept. 1947
Finnbjörn Þorvaldsson, Reynir Sigurðsson, Örn Clausen, Haukur Clausen
1:30,2	Á	Melavelli	17. ágúst 1956
Dagbjartur Stígsson, Guðmundur Lárusson, Hilmar Þorbjörnsson, Þórir Þorsteinsson
1:28,43	UMSK	Laugardal	1. júlí 1994
Hörður Gunnarsson, Kristján Friðjónsson, Egill Eiðsson, Ingi Þór Hauksson

Aths.
Keppni í þessari grein er afar sjaldgæf, heyrir næstum til undantekninga. Síðasta metið er sett á Miðnæturmóti ÍR í Laugardal fyrir 19 árum. Skyldu ekki vera möguleikar fyrir hendi á að bæta það, miðað við þá grósku sem verið hefur í spretthlaupum síðustu árin?

Íslandsmetin í 4x400 m boðhlaupi karla

3:52,0	Ármann	Melavelli	21. júní 1922
Þorkell Þorkelsson, Sveinn, Björn, Tryggvi Gunnarsson
3:44,2	KR	Melavelli	5. sept 1937
Georg L. Sveinsson Ólafur Guðmundsson Garðar S. Gíslason Sveinn Ingvarsson
3:37,8	KR	Melavelli	27. júní 1942
Jóhann Bernhard Sverrir Einarsson Sigurður Finnsson Brynjólfur Ingólfsson
3:34,0	KR	Melavöllur	16. ág. 1945
Óskar Guðmundsson Svavar Pálsson Brynjólfur Ingólfsson Páll Halldórsson
3:33,4	ÍR	Melavelli	9. ág. 1946
Finnbjörn Þorvaldsson Haukur Clausen Óskar Jónsson Kjartan Jóhannsson
3:26,6	ÍR	Melavelli	22. júlí 1947
Haukur Clausen Reynir Sigurðsson Óskar Jónsson Kjartan Jóhannsson
3:26,4	KR	Bislet	5. júlí 1949
Sigurður Björnsson Trausti Eyjólfsson Sveinn Björnsson Ásmundur Bjarnason
3:24,8	KR	Melavelli	15. ág. 1949
Sveinn Björnsson Trausti Eyjólfsson Magnús Jónsson Ásmundur Bjarnason
3:23,0	Ármann	Melavelli	22. sept 1953
Hörður Haraldsson Hreiðar Jónsson Þórir Þorsteinsson Guðmundur Lárusson
3:19,0	Ármann	Melavelli	14. ág. 1956
Dagbjartur Stígsson Hilmar Þorbjörnsson Guðmundur Lárusson Þórir Þorsteinsson
3:16,16	FH	Kaplakrika	20. júlí 2009
Trausti Stefánsson Björgvin Víkingsson Björn Margeirsson Kristinn Torfason
Landssveitarmet
3:21,5	Landssveit	Ósló	29. júní 1951
Ingi Þorsteinsson KR Hörður Haralsson Á Ásmundur Bjarnason KR Guðmundur Lárusson Á
3:17,2	Landssveit	Kaupmannahöfn	20. júlí 1956
Hilmar Þorbjörnsson Svavar Markússon Daníel Halldórsson Þórir Þorsteinsson
3:15,12	Landssveit	Esch	17. júní 1979
Vilmundur Vilhjálmsson Sigurður Sigurðsson Oddur Sigurðsson Aðalsteinn Bernharðsson
3:12,7	Landsveit	Swansea	25. ág. 1984
Þorvaldur Þórsson Aðalsteinn Bernharðsson Egill Eiðsson Oddur Sigurðsson
3:10,36	Landssveit	Edinborg	31. júlí 1983
Egill Eiðsson Guðmundur Skúlason Þorvaldur Þórsson Oddur Sigurðsson

Aths.

Félagsmetið í 4x400 metra boðhlaupi sem Ármenningar settu á Meistaramóti Íslands árið 1956 varð með ólíkindum lífsseigt. Ekki vantaði marga daga upp á að það næði 53 ára aldri er FH-ingar réðu loks niðurlögum þess 2009.

Ármenningar settu fyrsta metið í þessu boðhlaupi, á Allsherjarmótinu 1922. Mér hefur ekki tekist að finna fullt nafn á tvo hlauparann, en vonandi rætist úr því síðar. Frá 1922 til 2009 skiptust Reykjavíkurfélögin þrjú á að setja met í greininni.

Þegar KR setti metið 1942 var sveit Ármanns einnig undir gamla metinu á 3:41,2 mín., en metið var 3:44,2 mín. Hið sama gerðist er seinna metið 1949 var sett, þá voru ÍR-ingar í öðru sæti á 3:25,6 mín., 0.8 sekúndum á eftir KR og undir gamla metinu, sem var 3:26,4 mín.

Fyrsta landssveitarmetið í 4x400 var sett í hinni sögufrægu landskeppni í Ósló 1951. Íslendingar lögðu þá Norðmenn og Dani í landskeppni þar sem hver þjóð tefldi fram tveimur keppendum í hverri grein.

Í Kaupmannahöfn 1956 unnu Íslendingar Dani aftur en keppnin vannst ekki fyrr en í síðustu greininni, 4x400. Stóðst metið frá Ósló ekki þau átök enda lögðu hlaupararnir allt í sölurnar, sál sína og hjarta, til að vinna Dani.

Í Swansea 1984 vann íslenska sveitin einnig frækinn sigur á Hollendingum, Walesbúum og Norður-Írum í boðhlaupinu, lokagrein landskeppninnar. Höfðu Hollendingar 15-20 metra forskot þegar síðasti hringur hófst. Oddur Sigurðsson hljóp með afbrigðum vel og dró keppinaut sinn uppi og sleit marksnúruna fyrstur eftir að hafa hlaupið hringinn á 45,5 sek.

Íslandsmetið í 1000 metra boðhlaupi karla

2:16.0	Ármann	Melavelli	19. júní 1934
2:15.7	RVK-sveit drengja	Melavelli	7. sept 1935
Gunnar Sigurðsson ÍR, Stefán Guðmundsson KR, Haraldur Guðmundsson KR, Einar Gíslason Á
2:14.0	KR	Melavelli	20. júní 1936
Sveinn Ingvarsson, Stefán Guðmundsson, Georg L.Sveinsson, Garðar S. Gíslason
2:13.2	RVK-úrval	Vestmannaeyjum	15. ágúst 1936
Ólafur Guðmundsson KR, Guðmundur Sveinsson ÍR, Garðar S. Gíslason KR, Georg L. Sveinsson KR
2:11.6	KR	Melavelli	17. júní 1937
Sveinn Ingvarsson, Ólafur Guðmundsson, Garðar S. Gíslason, Ingvar Ólafsson
2:07.0	KR	Melavelli	27. júlí 1937
Georg L. Sveinsson, Garðar S.Gíslason, Ólafur Guðmundsson, Sveinn Ingvarsson
2:05.4	KR	Melavelli	1. sept 1937
Georg L. Sveinsson, Garðar S. Gíslason, Ólafur Guðmundsson, Sveinn Ingvarsson
2:04.1	ÍR	Melavelli	17. júní 1945
Haukur Clausen, Hallur Símonarson, Finnbjörn Þorvaldsson, Kjartan Jóhannsson
2:02.5	ÍR	Melavelli	17. júní 1947
Örn Clausen, Finnbjörn Þorvaldsson, Haukur Clausen, Kjartan Jóhannsson
1:58.6	ÍR	Stokkhólmi	29. ágúst 1947
Örn Clausen, Finnbjörn Þorvaldsson, Haukur Clausen, Kjartan Jóhannsson
1:57.3	Ármann	Melavelli	2. sept. 1951
Matthías Guðmundsson, Grétar Þorsteinsson, Hörður Haraldsson, Guðmundur Lárusson
1:55.85	KR	Valbjarnarvelli	12. ágúst 1981
Jón Oddsson, Vilmundur Vilhjálmsson, Stefán Hallgrímsson, Oddur Sigurðsson
Landssveitir:
1:58.6	Landssveit	Melavelli	26. júní 1948
Finnbjörn Þorvaldsson, Trausti Eyjólfsson, Haukur Clausen, Reynir Sigurðsson
1:56.1	Landssveit	Melavelli	4. júlí 1950
Örn Clausen, Haukur Clausen, Ásmundur Bjarnason, Guðmundur Lárusson
1:55.0	Landssveit	Ósló	2. sept. 1950
Finnbjörn Þorvaldsson, Haukur Clausen, Ásmundur Bjarnason, Guðmundur Lárusson

Aths.
Fyrstu fimm metin eru sett í keppni þar sem hlaupið var 400 – 300 – 200 - 100 metrar. Eftir það var röðinni snúið við, byrjað á 100 og endað á 400, og keppt þannig allar götur síðan.

Fyrsta metið var sett á á Allsherjarmótinu 1934 en ítarleg leit að nöfnum hlauparanna hefur engan árangur borið.

Annað metið setti Reykjavíkursveit drengja og var enginn keppendanna eldri en 18 ára. Veður var þá ekki hagstætt, sólarlaust og kalt og hefur því meira búið í þessari efnilegu sveit sem var körlum sterkari.

Tvö met voru sett í bæjarkeppni Reykjavíkur og Vestmannaeyja 1936 og 1937. Í Eyjum var sveitin ræst af stað með klút. Árið eftir skipuðu eintómir KR-ingar borgarsveitina. Á móti þessu kepptu Svíar í nokkrum greinum og sigruðu m.a. í boðhlaupinu á 2:05,6 mín. Var þetta í fyrsta sinn í sögu frjálsíþróttanna hér landi að fengnir voru hingað útlendir íþróttamenn til að keppa við hérlenda íþróttamenn.

Þegar ÍR-ingar settu metið í Stokkhólmi og voru fyrstir til að rjúfa tveggja mínútna múrinn fengu þeir keppni af franskri sveit sem sigraði á 1:58,0 mín. Í methlaupi Ármenninga 1951 – met sem lifði í 30 ár, var tekinn tími á 400 metra spretti Guðmundar Lárussonar, 48,4 sekúndur.

Þar sem afrekið var aðeins jafngott félagssveitameti ÍR var talið að um met væri að ræða þegar landssveitin hljóp á 1:58,6 mín. í landskeppni við Noreg á Melavelli 1948. Í landssveitinni voru þrír ÍR-ingar, Finnbjörn, Haukur og Reynir, ásamt Trausta Eyjólfssyni úr KR.

Íslandsmetið í 1500 metra boðhlaupi

4:03.0	KR	Melavelli	21. júní 1926
3:47.0	KR	Melavelli	22. júní 1928
3:47.0	Ármann	Melavelli	19. júní 1930
Jóhann Jóhannesson, Stefán Bjarnason, Grímar Grímsson, Jens Guðbjörnsson
3:34.4	KR	Melavelli	3. sept. 1937
Ólafur Guðmundsson, Sveinn Ingvarsson, Garðar S. Gíslason, Georg L. Sveinsson
3:31.8	ÍR	Melavelli	2. júlí 1946
Óskar Jónsson, Kjartan Jóhannsson, Finnbjörn Þorvaldsson, Örn Clausen
3:24.9	KR	Melavelli	8. okt 1958
Svavar Markússon, Hörður Lárusson, Pétur Rögnvaldsson, Einar Frímannsson
3:24.9	KR	Århus	3.sept 1964
Einar Gíslason, Halldór Guðbjörnsson, Ólafur Guðmundsson, Þórarinn Ragnarsson
3:24.4	ÍR	Valbjarnarvelli	9. sept. 1981
Stefán Þór Stefánsson, Jónas Egilsson, Gunnar Páll Jóakimsson, Ágúst Ásgeirsson
3:19.69	Breiðablik	Kópavogi	19. ágúst 2003
Magnús Valgeir Gíslason, Róbert Freyr Michelsen, Andri Karlsson, Björn Margeirsson

Aths.

Þrátt fyrir mikla leit hefur mér ekki tekist að leiða í ljós skipan KR-sveitarinnar sem skráð er fyrir fyrsta metinu í 1500 metra boðhlaupi, grein sem sjaldan hefur verið kepp í. Þar er um að ræða annað metið hér að ofan því fyrsta metið var af einhverjum ástæðum ekki skráð. 

Skýringu hef ég enga á því, en slíkum tilfellum var oft um það að ræða, að ekki var sótt um skráningu. Þó er um að ræða hlaup á Allsherjarmóti ÍSÍ 1926. Önnur skýring gæti verið sú, að ekki var hlaupið í sömu röð og ætíð síðar, heldur byrjað á 100 metra hlaupi og endað á 800 metra hlaupi. ÍR-sveit varð önnur í mark á 4:05 mín., eða tveimur sekúndum á eftir KR. Þetta mun vera í fyrsta sinn sem keppt var í þessari grein hér á landi.

Íslandsmetið í 4x800 metra hlaupi

8:45.0	KR	Melavelli	19. sept. 1944
Páll Halldórsson, Indriði Jónsson, Haraldur Björnsson, Brynjólfur Ingólfsson
8:20.4	ÍR	Melavelli	4. júlí 1946
Jón Bjarnason, Sigurgísli Sigurðsson, Óskar Jónsson, Kjartan Jóhannsson
8:10.8	ÍR	Melavelli	7. ágúst 1947
Örn Eiðsson, Pétur Einarsson, Óskar Jónsson, Kjartan Jóhannsson
8:04.8	KR	Melavelli	8. sept 1956
Sigurður Gíslason, Hafsteinn Sveinsson, Kristleifur Guðbjörnsson, Svavar Markússon
8:02.6	Ármann	Melavelli	19. sept 1956
Guðmundur Lárusson, Dagbjartur Stígsson, Hörður Haraldsson, Þórir Þorsteinsson
7:53.8	KR	Melavelli	20. ágúst 1966
Þorsteinn Þorsteinsson, Agnar Levý, Þórarinn Ragnarsson, Halldór Guðbjörnsson
7:51.6	ÍR	Gateshead	27. júní 1976
Hafsteinn Óskarsson, Gunnar Páll Jóakimsson, Sigfús Jónsson, Ágúst Ásgeirsson
7:51.0	FH	Valbjarnarvelli	5. júní 1993
Björn Traustason, Þorsteinn Jónsson, Steinn Jóhannsson, Finnbogi Gylfason
7:45.38	UMSS	Kópavogsvelli	7. sept. 2002
Björn Margeirsson, Stefán Már Ágústsson, Ragnar Frosti Frostason, Sigurbjörn Árni Arngrímsson

Aths.

Kalt var í veðri, hiti nærri frostmarki og gola er KR-sveitin setti fyrsta metið í greininni, á Melavellinum haustið 1944. Núgildandi met er með yngri boðhlaupsmetum og til að bæta það þarf félag hafa á að skipa fjórum hlaupurum sem geta hlaupið 800 metrana að meðaltali á um 1:56 mín. Tækifæri til þess gefst a.m.k. á Meistaramóti Íslands ár hvert.

 

Íslandsmetið í 4x1500 metra boðhlaupi

18:29.9	Ármann	Melavelli	1.júlí 1942
Árni Kjartansson, Haraldur Þórðarson, Hörður Hafliðason, Sigurgeir Ársælsson
18:05.4	KR	Melavellli	26. ágúst 1944
Páll Halldórsson, Brynjólfur Ingólfsson, Indriði Jónsson, Haraldur Björnsson
17:52.6	Ármann	Melavelli	21. ágúst 1945
Gunnar Gíslason, Stefán Gunnarsson, Hörður Hafliðason, Sigurgeir Ársælsson
17:30.6	ÍR	Melavelli	14. sept. 1948
Örn Eiðsson, Sigurgísli Sigurðsson, Pétur Einarsson, Óskar Jónsson
16:55.6	KR	Melavelli	5. sept 1956
Sigurður Gíslason, Hafsteinn Sveinsson, Kristleifur Guðbjörnsson, Svavar Markússon
16:51.4	KR	Melavelli	8. júlí 1960
Reynir Þorsteinsson, Kristleifur Guðbjörnsson, Agnar Levy, Svavar Markússon
16:28.6	ÍR	Gateshead	27. júní 1976
Hafsteinn Óskarsson, Gunnar Páll Jóakimsson, Sigfús Jónsson, Ágúst Ásgeirsson
16:24.4	FH	Reykjavík	6. júní 1993
Jóhann Ingibergsson, Frímann Hreinsson, Steinn Jóhannsson, Finnbogi Gylfason

Aths.

Ármenningarnir efndu til fyrstu keppni í þessari grein hér á landi, á innanfélagsmóti á Melavelli. Seinna metið, 1945, settu þeir einnig á innanfélagsmóti sínu. ÍR-sveitin setti sitt met á Meistaramóti Íslands og síðasta KR-metið féll á innanfélagsmóti KR. Engar tilraunir voru gerðar við met KR-inga frá 1960 í 16 ár, eða þar til ÍR-ingar bættu það með eina metinu í greininni sem sett er á erlendri grundu. Talsvert hefur verið keppt í 4x1500 metrum á undanförnum árum og settu FH-ingar gildandi met, sem verður 20 ára gamalt í sumar, á Meistaramóti Íslands.

 

Íslandsmetið í kringlukasti beggja handa

45.83	(24.25 + 21.58)	Guðmundur Kr. Guðmundsson Á	Melavelli	?? júní 1914
52.48	(?+?)	Tryggvi Gunnarsson Á	Melavelli	17. júní 1922
58.14	(?+?)	Þorgeir Jónsson Í.Kjal.	Melavelli	15. sept. 1923
60.23	(?+?)	Þorgeir Jónsson Dreng	Melavelli	18.júní 1924
67.88	(38.58 + 29.30)	Þorgeir Jónsson Dreng	??	15. okt 1926
69.01	(40.68 + 28.33)	Gunnar Huseby KR	Melavelli	24. sept 1941
71.11	(41.51 + 29.60)	sami	Melavelli	28. ágúst 1943
73.34	(43.02 + 30.32)	sami	Melavelli	13. ágúst 1944
74.28	(45.62 + 28.66)	sami	Melavelli	23. júlí 1949
74.92	(41.84 + 33.08)	Friðrik Guðmundsson KR	Melavelli	18. okt. 1949
76.68	(44.01 + 32.67)	sami	Melavelli	29. apríl 1950
81.14	(49.04 + 32.10)	Gunnar Huseby KR	Melavelli	31. maí 1950
82.75	(50.13 + 32.62)	sami	Melavelli	6. júlí 1950

Aths. 
Eins og um aðrar kastgreinar beggja handa lagðist keppni í kringlukasti beggja handa niður árið 1950. Venjan var sú, að menn fengu þrjú köst með hvorri hendi og lengstu köst hvorrar handar síðan lögð saman til að fá niðurstöðu.

En einnig gefa heimildir til kynna, að þegar menn hefðu lokið keppni í kringlukasti með betri hönd hafi þeir tekið aukakast með lakari hendi upp á að setja met.

Af fyrstu fjórum metunum hér að ofan var aðeins met Tryggva Gunnarssonar staðfest. Ástæðurnar eru ókunnar, ef til vill var ekki sótt um staðfestingu en þar er um að ræða afrek sem unnin voru á stórum opinberum mótum eins og Landsmóti UMFÍ og Leikmóti ÍR.

Gunnar Huseby setti sex met í kringlu beggja handa og í þremur síðustu setti hann jafnframt met með betri hendi. Og í því síðasta kastaði hann fyrstur Íslendinga yfir 50 metra.

Íslandsmetið í spjókasti beggja handa

62,49	(39,03 + 23,46 )	Tryggvi Gunnarsson Á	Melavellli	18. júní 1922
64,24		Helgi Eiríksson ÍR	Melavelli	23. sept 1923
65,40	(39,84 + 25,56)	Helgi Eiríksson ÍR	Melavelli	17. júní 1924
68,42	(39,17 + 29,25)	sami	Melavelli	14. sept 1924
72,40	(42,16 + 30,24)	sami	Melavelli	25. sept 1926
77,83	(45,55 + 32,28)	Friðrik Jesson Týr	Melavelli	14. ágúst 1929
79,41	(47,13 + 32,28)	sami	Melavelli	14. ágúst 1929
84,02	(48,58 + 35,44)	sami	Eyjum	7. ágúst 1931
91,45	(52,65 + 38,80)	Adolf Óskarsson Týr	Eyjum	22. júní 1947
92,75	(54,22 + 38,53)	sami	Eyjum	6/7 ágúst 1948
97,77	(59,00 + 38,77)	sami		21. ágúst 1948
99,02	(66,99 + 32,03)	Jóel Sigurðsson ÍR	Melavelli	23. júní 1949
101,74	(62,72 + 39,02)	Valbjörn Þorláksson ÍR	Melavelli	20. okt. 1961

Aths.

Um þessa grein er hið sama að segja og um aðrar kastgreinar beggja handa, að hún lagðist meira og minna af sem keppnisgrein um miðja síðustu öld, bæði hér á landi sem annars staðar. Síðasta metið, rúmum áratug seinna, kemur því hálfvegis eins og út úr kú!

Keppt var í spjótkasti beggja handa einu sinni á ólympíuleikum, í Stokkhólmi 1912. Finnar sigruðu þrefalt, en hefði aðeins betri höndin gilt hefðu silfur- og bronsmennirnir ekki komist á pall þar sem fjórir aðrir köstuðu lengra með betri hendi en þeir! Sigurvegarinn kastaði 109,42 metra, annað sæti fékkst með 101,13 m kasti og bronsmaðurinn kastaði 100,24. Til samanburðar er Íslandsmet Valbjörns Þorlákssonar frá 1961 101,74 metrar.

Í keppni kasta menn þrisvar með betri hendi og þrisvar með þeirri lakari og gildir lengsta kast með hvorri hendi við útreikning heildar kastlengdar.

Þegar Helgi kastaði 68,42 á Leikmóti ÍR 13. – 14. september 1924 á Melavellinum var Friðrik Jessen, Tý, einnig yfir gamla metinu með 67,21 m.

Á listanum er að finna tvö met skráð á Friðrik sama daginn árið 1929, á Meistaramóti Íslands. Hið fyrra (77,83) var raunveruleg niðurstaða keppninnar en var þó ekki staðfest á sínum tíma. Eins og algengt var er met lágu fyrir notaði hann stemmninguna til að gera atlögu að meti með betri hendi sem honum heppnaðist það. Var þá sá árangur, líklega ranglega, talinn með í keppni beggja handa, sem var áður lokið og samlagningin út úr því staðfest sem met (79,41). Friðrik átti eftir að bæta þennan árangur verulega, eða í 84,02 metra á  Meistaramóti Íslands, sem haldið var í Vestmannaeyjum í byrjun ágúst 1931.

Annar Vestmannaeyingur, Adolf Óskarsson, átti eftir að taka upp þráðinn þar sem Friðrik sleppti honum og halda merki Eyjamanna í frjálsíþróttum á lofti.  

Þegar Jóel Sigurðsson setti met sitt var betri handar kast hans jafnframt Íslandsmet, 66,99 metrar, sem stóð í aldarfjórðung. Var það vallarmet á Melavelli og hið sama er að segja um metið í spjóti beggja handa. 

 

Íslandsmetið í kúluvarpi beggja handa

18.13	(9.95 + 8.18)	Guðmundur Kr. Guðmundsson Á	Melavelli	22. júní 1914
18.80	(10.18 + 8.62)	Tryggvi Gunnarsson Á	Melavellil	21. júní 1922
18.81	(? + ?)	Þorgeir Jónsson Í.Kjal.	Kollafjarðarleirum	29. ágúst 1926
20.02	(10.24 + 9.78)	sami		15. okt. 1926
21.62	(12.40 + 9.22)	Þorsteinn Einarsson Á	Melavelli	16. sept. 1931
21.95	(12.65 + 9.30)	sami	Melavelli	2. okt. 1931
22.39	(12.91 + 9.48)	sami	Melavelli	18. júní 1932
22.45	(13.35 + 9.10)	Kristján Vattnes KR	Melavelli	2. júní 1938
24.21	(14.31 + 9.90)	Gunnar Huseby KR	Melavelli	26. maí 1941
26.22	(14.53 + 11.69)	sami	Melavelli	7. ágúst 1943
26.48	(14.57 + 11.91)	sami	Melavelli	21. sept. 1943
26.61	(14.73 + 11.88)	sami	Melavelli	30. sept. 1943
26.78	(15.50 + 11.28)	sami	Melavellli	11. júlí 1944
28.29	(16.41 + 11.88)	sami	Haugasundi	18. júlí 1949
29.13	(16.62 + 12.51)	sami	Melavelli	28. júlí 1951

Aths.

Kúluvarp beggja handa er, ásamt spjótkasti og kringlukasti beggja handa, harla óvenjuleg keppnisgrein. Talsvert var keppt í henni hér á landi fram undir miðja tuttugustu öldina, en síðan ekki söguna meir.

Einnig mun hafa verið keppt nokkuð í þessum greinum á Norðurlöndum en aðeins einu sinni voru þær ólympíugreinar, í Stokkhólmi 1912.

Þegar Gunnar Huseby setti metið sem enn stendur í þessari grein á sameiginlegu innanfélagsmóti ÍR og KR ógnaði hann heimsmetinu heldur betur. Var það þriðji besti árangur í greininni í heiminum og aðeins 33 sentimetra frá metinu, 29,46, sem Ungverjinn J. Daranyi setti árið 1935. Kast Husebys með betri hendinni, 16,62 metrar, var jafnframt vallarmet á Melavelli og það lengsta sem hann varpaði hér á landi á keppnisferlinum.

 

Íslandsmetið í 60 metra hlaupi karla frá upphafi

7.4	Jóhann Bernhard KR	Melavelli	24.maí 1941
7.4	Sigurður Finnsson KR	Melavelli	24. maí 1941
7.1	Jóhann Bernhard KR	Melavelli	31. ágúst 1943
7.1	Finnbjörn Þorvaldsson ÍR	Melavelli	23. júní 1945
7.0	sami	Melavelli	16. júlí 1946
6.9	sami	Melavelli	16. júlí 1946
6.8	sami	Melavelli	9. júní 1949
6.7	Hilmar Þorbjörnsson Ármanni	Melavelli	3. sept. 1956
6.90	Þorsteinn Ingvarsson HSÞ	Akureyri	22. júlí 2009

Aths.

Í fyrstu keppninni í 60 metra hlaupi þóttu Jóhann og Sveinn svo hnífjafnir í markinu að

útilokað reyndist að segja til um hvor var á undan. Metið var því skráð á báða.

Finnbjörn tvíbætti metið á innanfélagsmóti ÍR í júlí 1946, fyrst í riðli og svo í úrslitahlaupi.

Sitt met setti Hilmar á innanfélagsmóti Ármanns en samkvæmt Tímanum var heimsmetið í  greininni þá aðeins tíunda úr sekúndu betra, 6,6 sek. Nokkrum mínútum síðar jafnaði Hilmar met Finnbjörns í 100 metra hlaupi öðru sinni, hljóp á 10,5 sek.

 
Met Þorsteins Ingvarssonar er yngsta spretthlaupsmet Íslands og ætli væru ekki líkur á að þetta met yrði bætt í sumar ef greinin yrði sett á dagskrá einhverra móta?
 

Íslandsmetið í 100 metra hlaupi karla frá upphafi

12,5	Helgi Jónasson ÍR	Melunum	2. ágúst 1909
11,6	Jón Halldórsson ÍR	Melunum	5. júní 1910
11,8	Kristinn Pétursson ÍR	Melavelli	20. júní 1911
12,0	Tryggvi Gunnarsson Á	Melavelli	28. ágúst 1920
12,0	Þorkell Þorkelsson Á	Melavelli	27. ágúst 1921
11,4	Garðar S. Gíslason ÍR	Melavelli	17. júní 1926
11,3	sami	Melavelli	25. sept 1926
11,3	Helgi Eiríksson ÍR	Melavelli	17. júní 1927
11,0	Garðar S. Gíslason KR	Melavelli	15. sept 1934
11,0	Sveinn Ingvarsson KR	Melavelli	27. júlí 1937
10,9	sami	Melavelli	10. júlí 1938
10,9	Finnbjörn Þorvaldsson ÍR	Akureyri	6. júlí 1945
10,8	sami	Ósló	7. ágúst 1946
10,7	sami	Melavelli	12. ágúst 1947
10,6	Haukur Clausen ÍR	Melavelli	27. júní 1948
10,6	Finnbjörn Þorvaldsson ÍR	Stokkhólmi	11. sept 1949
10,5	sami	Melavelli	18. sept 1949
10,5	Ásmundur Bjarnason KR	Melavelli	17. júní 1952
10,5	sami		?? ?? 1954
10,5	sami	Melavelli	27. ágúst 1955
10,5	Hilmar Þorbjörnsson Á	Frechen Þý.	29. júlí 1956
10,4	sami	Melavelli	4. júlí 1957
10,3	sami	Melavelli	18. ágúst 1957
10,3	Vilmundur Vilhjálmsson KR	Troisdorf Þý	5. júlí 1977
10,3	sami	Laugardalsvelli	7. ágúst 1977
10,3	Jón A. Magnússon UMSS	LaGrange US	13. júlí 1996
10,57	Vilmundur Vilhjálmsson KR	Sofia	18. ágúst 1977
10,57	Einar Þór Einarsson Á	Ósló	14.sept. 1991
10,56	Jón A. Magnússon UMSS	Götzis	31. maí 1997

Aths.

Fyrsta metið sem vitað er um í 100 metra hlaupi setti Helgi Jónasson sem kenndur var við bæinn Brennu, fyrir 104 árum, eða 1909. Hans verður þó fremur minnst í íþróttasögunni sem frumkvöðuls og aðalhöfundar Víðavangshlaups ÍR. Vinur Helga, Jón Halldórsson, bætti um betur og varð í Stokkhólmi 1912 fyrsti íslenski frjálsíþróttamaðurinn til að keppa á ólympíuleikum.

Einn af fyrstu methöfunum, Garðar S. Gíslason, setti met fyrst sem ÍR-ingur og síðar sem KR-ingur, en það hefur líklega heyrt til undantekninga að menn ráfuðu milli félaga á þriðja áratug síðustu aldar. Fyrsta met sitt setti Garðar í undanrásum á Allsherjarmótinu 1926 en í úrslitahlaupinu, sem hann vann einnig, misheppnaðist tímataka á öllum mönnum.

Á sínum tíma staðfest ÍSÍ aldrei árangur sem met ef gildandi met var jafngott, metjöfnun var ekki til þar á bæ. Þegar Brandur Brynjólfsson Ármanni hljóp á 10,9 sek. á 17. júnímótinu 1940, sem var sami tími og Íslandsmet Sveins Ingvarssonar frá 1938, var árangurinn ekki viðurkenndur ti lmets þar sem hlaupið var undan allsterkum vindi.

Sami tími Finnbjörns Þorvaldssonar ÍR á Akureyri 6. júlí 1945 er hafður hér með, en afrekið var talið ólöglegt, m.a. sakir þess að tímai var ekki tekinn á nægilega margar klukkur. Síðasta met Finnbjörns, 10,5 sek., stóð í átta ár en Ásmundur Bjarnason og Hilmar Þorbjörnsson jöfnuðu það uns sá síðarnefndi bætti um betur 1957.

Ásmundur jafnaði met Finnbjörns 1952, 1954 og 1955. Þrátt fyrir afar ítarlega leit hefur mér ekki tekist að finna dagsetningu metsins 1954. Það kom ekki á neinu af opinberu mótum sumarsins, en hugsanlega á innanfélagsmóti að þeim loknum, þ.e. í september eða október. Síðasta metjöfnunin átti sér stað á innafélagsmóti hjá KR.

Á einum stað í síðari tíma afrekaskrám er Hauki Clausen eignað 10,5 sek. hlaup árið 1951. Að því er best verður sé mun það eigi rétt því allar afrekaskrár samtímans segja 10,7 besta árangur hans í 100 metra hlaupi þetta ár. Hins vegar hljóp Haukur á 10,4 sekúndum í tugþraut 15. september 1951, en þar var meðvindur alltof of mikill.

Eftir að honum tókst að jafna met Finnbjörns og Ásmundar á móti í Þýskalandi 1956 var eins og losnaði um  Hilmar því hann tvíbætti metið á Melavelli sumarið 1957. Hljóp fyrst á 10,4 sek. og hálfum öðrum mánuði seinna á 10,3 sek.

Met Hilmar stóð óhaggað í tvo áratugi eða þar til Vilmundur Vilhjálmsson jafnaði það í Þýskalandi sumarið 1977 og aftur mánuði síðar á Meistaramóti Íslands á Laugardalsvelli. Vilmundur setti síðan  met með rafmagnstímatöku á heimsleikum stúdenta hálfum mánuði eftir seinni metjöfnunina, hljóp á 10,57 sek. Miðað við muninn sem talinn var á rafmagnstíma og tímum teknum á skeiðklukkur var handtíminn ennþá talinn ögn betri. Daginn áður hljóp Vilmundur enn betur í undanrás, eða á 10,46 sekúndum og það í 1,6 m/sek. mótvindi. Það var hraustlega gert og gæti það verið eitt allra öflugasta 100 metra hlaup Íslendings, en tímatakan var með þeim hætti að ekki var þessi mikli árangur staðfestur sem met.

Það fór með rafmet Vilmundar svipað og síðasta met Hilmars, að það stóð í 20 ár, eða þar til Jón Arnar Magnússon hljóp á 10,56 og bætti það um einn hundraðasta úr sekúndu í tugþraut í Austurríki vorið 1997. Einar Þór Einarsson hafði áður jafnað rafmet Vilmundar 1991 og Jón Arnar jafnaði handtímametið er hann hljóp á 10,3 sekúndum á móti í bænum LaGrange í Georgíuríki í Bandaríkjunum rétt fyrir ólympíuleikina í Atlanta..

aths við aths.

Á metaskrá FRÍ er 100 metra hlaup sem hef ég engan botn fengið í og hef það ekki með hér, þangað til annað kemur í ljós. Þar er Vilmundur sagður hafa hlaupið á 10,3 sekúndum á Selfossi 10. júlí 1977. Þann dag var hann ekki á Íslandi; hann var nær allan júlí, og hluta júní, á æfinga- og keppnisferðalagi í Þýskalandi ásamt fjórum öðrum hlaupurum, þar á meðal mér. Mér þykir líklegt að hér sé um mistök að ræða með stað og dagsetningu.

Íslandsmetið í 200 m hlaupi karla frá upphafi

26,1	Guðmundur Kr. Guðm.son Á	Melavelli	19. júní 1914
25,0	Þorkell Þorkelsson Á	Melavelli	17. júní 1922
24,9	Tryggvi Gunnarsson Á	Melavelli	18. júní 1922
24,2	Garðar S. Gíslason ÍR	??	??
24,0	sami	Melavelli	20. júní 1926
23,4	sami	??	25. sept 1926
23,4	Sveinbjörn Ingimundarson ÍR	Melavelli	12. ágúst 1928
23,4	Sveinn Ingvarsson KR	Melavelli	29.sept 1935
23,3	sami KR	Melavelli	29. júlí 1937
23,2	sami	Melavelli	14. sept 1937
23,1	sami	Melavelli	13. júlí 1938
23,1	Finnbjörn Þorvaldsson ÍR	Melavelli	3. sept 1944
23,0	sami	Melavelli	23. júní 1945
22,8	sami	Melavelli	13. júlí 1946
22,6	sami	Melavelli	6. ágúst 1946
22,4	sami	Ósló	24. ágúst 1946
22,3	sami	Ósló	24. ágúst 1946
22,1	sami	Borås	4. sept 1946
22,1	Haukur Clausen ÍR	Melavelli	13. ágúst 1947
21,9	sami	Stokkhólmi	7. sept 1947
21,8	sami	Melavelli	17. júní 1948
21,6	sami	Melavelli	19. júlí 1948
21,5	Hörður Haraldsson Á	Melavelli	18. júní 1950
21,3	Haukur Clausen ÍR	Eskilstuna	8. sept 1950
21,3	Hilmar Þorbjörnsson Á	Rotterdam	24. júlí 1956
21,3	Vilmundur Vilhjálmsson	Menden	2. október 1976
21,2	sami	Troisdorf	5. júlí 1977
21,2	sami	Troisdord	13. júlí 1977
21,2	sami	Laugardal	6. ágúst 1977
21,1	sami	Laugardal	14. ágúst 1978
21,23	sami	Sofia	21. ágúst 1977
21,17	Jón Arnar Magnússon UMSS	Laugardal	6.júní 1996

  
Aths.

Fyrstu tvö metin hér að ofan voru aldrei staðfest sem slík. Það var ekki til siðs hjá ÍSÍ að staðfesta jöfnunarmet sem Íslandsmet, því urðu met Sveinbjörns Ingimundarsonar á MÍ 1928 (23,4), Sveins Ingvarssonar 1935 (23,4), Finnbjörns Þorvaldssonar 1944 (23,1) og Hauks Clausen 1947 (22,1) heldur aldrei staðfest, þótt góð og gild væru. 

Á Allsherjarmótinu 1922 sigraði Þorkell Þorkelsson á nýju meti (25,0) í 200 metra hlaupi, en 2.-3. menn urðu jafnir, Kristján L. Gestsson KR og Tryggvi Gunnarsson. Hlupu þeir um sætið næsta dag og urðu enn nær jafnir, á 24,9 sek., Tryggvi þó ívið fyrri, og því var hann einn skráður fyrir metinu þótt Kristján fengi sama tíma.

Garðar S. Gíslason hljóp á 23,7 (220 yards = 23,6 á 200 m) á Íslendingadeginum í Sergeants Park í Winnipeg, 25. ágúst 1925. Um þetta afrek var aldrei sótt sem met.

Finnbjörn Þorvaldsson setti mörg metin í þessari grein, eða sjö. Þar af tvö sama daginn, á EM í Ósló 1946, hið fyrra í riðli og hitt í milliriðli. Haukur Clausen sem uppi var á sama tíma og Finnbjörn setti fimm met, þar af var hið fyrsta metjöfnun, en hið sama er að segja um fyrsta met Finnbjörns. Í kompaníi með þessum frægu görpum er svo Vilmundur Vilhjálmsson með sex met, þar af metjöfnun þrisvar.

 

Íslandsmetið í 300 m hlaupi karla frá upphafi

38.8	Sigurgeir Ársælsson Á	Melavelli	?? sept 1940
37.8	Jóhann Bernhard KR	Melavelli	3. sept 1942
37.2	Brynjólfur Ingólfsson KR	Melavelli	8. ágúst 1942
37.1	Kjartan Jóhannsson ÍR	Melavelli	17. sept 1944
36.9	sami	Melavelli	31. júlí 1945
36.6	Finnbjörn Þorvaldsson ÍR	Melavelli	16. júlí 1946
34.7	Haukur Clausen ÍR	Melavelli	26. júlí 1947
34.7	sami	Stokkhólmi	2. sept 1948
34.5	Ásmundur Bjarnason KR	Melavelli	25. júlí 1950
34.3	Hilmar Þorbjörnsson Á	Melavelli	20. júlí 1957
34.0	Oddur Sigurðsson KA	Valbjarnarv.	13. ágúst 1980
33.86	Jón Arnar Magnússon UMSS	Mosfellsbæ	14. maí 1994

Aths.

Hér er um grein sem sjaldan hefur verið keppt í. Ætla má, að hún hafi oftast verið sett á þar sem fjöruga frjálsíþróttamenn hafi langað til að spreyta sig við metið hverju sinni. En líka stundum sem tilbreyting við hefðbundnar spretthlaupslengdir.

Fyrsta metið sem vitað er um er hið eina sem aldrei var staðfest. Svo sem fljótt má sjá á listanum eru nær öll metin sett á Melavellinum, sem að sönnu mætti kalla musteri íslenskra frjálsíþrótta. Er það því miður horfið af yfirborði jarðar!

 

Íslandsmetin í 400 m karla frá upphafi

61,0	Sigurjón Pétursson ÍR	Melunum	20. júní 1911
55,8	Ólafur Sveinsson ÍR	Melunum	?? ?? 1918
56,8	Kristján L. Gestsson KR	Melavelli	28. ágúst 1921
56,3	sami	Melavelli	23. júní 1922
56,2	Sveinbjörn Ingimundarson ÍR	Melavelli	25. sept 1926
54,6	Stefán Bjarnason Á	Melavelli	7. ágúst 1927
54,1	Sveinbjörn Ingimundarson ÍR	Melavelli	14. ágúst 1928
54,5	Baldur Möller Á	Melavelli	25. ágúst 1935
54,1	Sveinn Ingvarsson KR	Melavelli	22. sept 1935
52,8	sami	Melavelli	19. júlí 1937
52,7	sami	Melavelli	28. ágúst 1937
52,6	sami	Melavelli	11. júlí 1938
52,6	Sigurgeir Ársælsson Á	Melavelli	25. ágúst 1941
52,3	Kjartan Jóhannsson ÍR	Melavelli	12. júlí 1944
51,2	sami	Melavelli	6. sept 1944
50,7	sami	Melavelli	12. ágúst 1945
50,7	sami	Bislet	22. ágúst 1946
50,4	Haukur Clausen ÍR	Melavelli	6. ágúst 1947
50,2	Guðmundur Lárusson Á	Melavelli	10. ágúst 1949
49,7	Ásmundur Bjarnason KR	Melavelli	21. ágúst 1949
49,4	Guðmundur Lárusson Á	Melavelli	21. ágúst 1949
48,9	sami	Stokkhólmi	10. sept 1949
48,0	sami	Brussel	24. ágúst 1950
47,46	Bjarni Stefánsson KR	München	4. sept 1971
47,1	sami	München	24. ágúst 1972
46,76	sami	München	3. sept 1972
46,64	Oddur Sigurðsson KR	Vesterås	24. júní 1980
46,4	Oddur	Baylor	16. apríl1982
46,63	Oddur	Aþena	7. sept 1982
46,54	Oddur	Forth Worth	14. maí 1983
46,49	Oddur	Austin	22. maí 1983
45,69	Oddur	Des Moines	28. apríl 1984
45,36	Oddur	Austin	12. maí 1984

Aths.

Fyrsta staðfesta metið í 400 metra hlaupi á Kristján L. Gestsson, sett 10 árum eftir að byrjað var að keppa í grein þessari hérlendis. Hin óstaðfestu met Sigurjóns Péturssonar og Ólafs Sveinssonar voru sett á beinni braut á Melunum og var tími Ólafs sekúndunni betri en met Kristjáns L.

Sveinbjörn Ingimundarson var fjölhæfur íþróttamaður og góður. Eftir methlaup hans á 400 metrum á Melavelli 1926 var brautin mæld upp og reyndist 408,30 metrar. Á „réttri“vegalengd hefði tíminn verið um og yfir sekúndu betri!

Seint eða aldrei fæst skýring á því hvers vegna sigurtími Sveinbjörns á meistaramóti Íslands 1928 var ekki staðfestur sem met. Kannski hefur ekki verið sótt um skráningu?  Eða réði hér tilviljun eins og stundum áður við metaskráningu.

Fyrir bragðið er árangur Baldurs Möller á sama móti sjö árum síðar skráður sem met enda stóð þá met Stefáns Bjarnasonar frá MÍ 1927 á metaskránni.

„Met“ Baldurs – sem var í raun ekki met – stóð stutt því á leikmóti leikmóti „Ólympsnefndar“ á Melavelli fjórum vikum seinna hljóp Sveinn Ingvarsson hálfri sekúndu hraðar. Þar var hann einungis í raun að jafna met Sveinbjörns frá 1928. ÍSÍ hafði það til siðs að skrá ekki metjafnanir og af þeirri ástæðu var metjöfnun Sigurgeirs Ársælssonar á Melavelli 1941 ekki að finna á metaskrám.

Það er óvenjulegt við annað met Kjartans Jóhannssonar á vegalengdinni, 51,2 sek., að það er sett í hálfleik í viðureign Fram og Vals í Walterskeppninni í knattspyrnu. Brynjólfur Ingólfsson, síðar formaður FRÍ, hljóp einnig undir gamla metinu, hlaut 52,0 sek. Um leikinn er það að segja, að eina mark hans skoraði gamall fimleika og frjálsíþróttamaður úr ÍR, Ellert Sölvason, Val.

Hinn frægi Íslandssonur Haukur Clausen komst á metaskrána í 400 metra hlaupi er hann setti Íslandsmet á Melavelli 1947. Hann var þá undir tvítugu og metið setti Haukur á drengjameistaramótinu. 

Á meistaramóti Íslands á Melavelli 1949 gerðust þau stórmerki, að tvö met voru sett í 400 metra hlaupi og það sama daginn. Fyrri til varð Ásmundur Bjarnason í riðlakeppninni en Guðmundur Lárusson bætti svo um betur í úrslitahlaupinu.

Í 400 metra hlaupi hafa nokkrir hlauparar staðið sig vel á alþjóðlegum stórmótum. Þannig settu þeir Kjartan Jóhannsson og Guðmundur Lárusson met á Evrópumeistaramótinu. Sá fyrrnefndi í Ósló 1946 og Guðmundur í Brussel. Metið setti hann í undanúrslitum sem stóð í 21 ár. Í úrslitahlaupinu var hann aðeins sekúndubroti frá metinu en merkilegra þó er að hann varð fjórði í mark, einu sæti frá verðlaunum.

Bjarni Stefánsson varð fyrstur Íslendinga undir 47 sekúndur með hlaupi sínu á ólympíuleikunum í München 1972. Þá stóð Oddur Sigurðsson sig vel í Aþenu 1982 með því að setja þriðja Íslandsmetið í 400 á EM.

Oddur átti eftir að afreka mjög á keppnisferlinum sem bar hæst er hann komst í milliriðla á ólympíuleikunum í Los Angeles. Fyrr á því ári hélt Oddur skemmtilega upp á 25 ára afmælisdag sinn með því að setja met og fara fyrstur Íslendinga undir 46 sekúndur, en það hefur enginn leikið eftir. Og nú styttist í að metið frá Los Angeles nái þrítugsaldri.

 

Elsta met frjálsíþróttanna - að verða 103 ára?

1:30,0	Ágúst Eyjólfsson HSK	Þjórsártúni	9. júlí 1910
1:20,8	Ólafur Magnússon ÍR	Melunum	31.júlí 1910
1:18,4	Ingólfur Indriðason HSÞ	Húsavík	17. júní 1910

Aths.

Á bernskuárum frjálsíþróttanna var öðru hverju – frekar sjaldan þó – keppt í 500 metra hlaupi á mótum. Hin hlaupagreinin var þá gjarnan 100 metra hlaup. Fyrsta keppnin sem vitað er um fór fram á Húsavík, á íþróttamóti Norðlendinga, þann 17. júní 1910.

Einnig var keppt í greininni á íþróttadegi UMFN í Reykjavík 31.júlí og ennfremur á fyrsta íþróttamótinu sem haldið var fyrir austan fjall, við Þjórsárbrú 9. júlí.

Ekki hef ég fundið upplýsingar um fjölda annarra keppenda og árangur en Ingólfs Indriðasonar í hlaupinu á Húsavík. Á mótinu á Melunum var fyrstur níu keppenda Ólafur Magnússon ÍR á 1:20,8 mín., annar Magnús Tómasson ÍR á 1:22,6 og þriðji Guðmundur Þórðarson ÍR á 1:25,0.

Á Þjórsártúni varð Ágúst Eyjólfsson í Hvammi fyrstur á 1:30 mín., annar Guðmundur Ásmundsson á Apavatni á 1:33 og þriðji Helgi Pálsson í Ey á 1:35 mín.

Dæmi eru um að keppendur hafi hlaupið á beinni braut, eða vegi og mun svo hafa verið á Melamótinu þar sem Ólafur Magnússon varð fyrstur.

Sögunnar vegna er sigurvegurum þessara þriggja móta raðað hér upp, en vegna aðstæðna má spyrja hvort hægt sé að telja þessi afrek til meta. Það skyldi þó aldrei vera, að hér sé um að ræða elsta Íslandsmet sögunnar; árangur Ingólfs Indriðasonar frá Húsabakka í Aðaldal á Norðlendingamótinu á Húsavík 1910? Það verður 103 ára í sumar en mér er til efs að íþróttamet hafi lifað svo lengi. Nema þá afrek Skarphéðins forðum, heljarstökkið fræga í fullum herklæðum og stökk hans yfir Markarfljót. 

Og hvernig væri nú að spretthlauparar tækju metinu sem áskorun til að gera betur og félög settu það sem keppnisgrein á mótum sínum í sumar? 

Fróðlegt verður hvort frekara grúsk leiði í ljós fleiri mót en þessi framangreindu þar sem keppt var í 500 metra hlaupi.

 

Íslandsmetin í 800 m hlaupi karla frá upphafi

????	Jóhann Á. Bjarnason	Vestm.eyjum	?? ?? 1909
2:19,0	Sigurjón Pétursson Á	Melunum	??. júní 1911
2:15,5	sami	Melavelli	2. ágúst 1913
2:08,8	Tryggvi Gunnarsson Á	Melavelli	5. sept 1920
2:03,2	Geir K. Gígja KR	Melavelli	18. júní 1927
2:02,7	sami	Kaupmannah.	11. júlí 1927
2:02,4	sami	Kaupmannah.	11. júlí 1927
2:01,3	sami	Danmörku	25. júní 1930
2:02,2	Sigurgeir Ársælsson Á	Melavelli	24. júlí 1939
2:00,3	Ólafur Guðmundsson KR	Kristianstad	10. sept 1939
2:00,2	sami	Kristianstad	1. okt 1939
2:00,0	sami	Kristianstad	?? 1940
2:00,2	Kjartan Jóhannsson ÍR	Melavelli	17. júní 1945
1:57,8	Kjartan Jóhannsson ÍR	Melavelli	3. ágúst 1945
1:57,2	sami	Melavelli	29. júlí 1946
1:57,2	sami	Melavelli	6. ágúst 1946
1:56,1	Óskar Jónsson ÍR	Ósló	22. ágúst 1946
1:55,7	sami	Melavelli	14. júlí 1948
1:55,4	sami	London	30. júlí 1948
1:54,0	sami	Ósló	13. ágúst 1948
1:54,0	Þórir Þorsteinsson Á	Melavelli	22. júlí 1955
1:52,6	sami	Stokkhólmi	22. ágúst 1955
1:51,9	Svavar Markússon KR	Búkarest	1. okt 1955
1:51,8	sami	Búkarest	2. okt 1955
1:50,5	sami	Stokkhólmi	19. ágúst 1958
1:50,2	Þorsteinn Þorsteinsson KR	Dublin	25. júní 1967
1:50,1	sami	Stavanger	11. júlí 1967
1:49,32	Jón Diðriksson UMSB	Piteå	2. ágúst 1978
1:49,2	sami	Bonn	22. maí 1982
1:48,83	Erlingur Jóhannsson UBK	Ósló	4. júlí 1987

Aths.

Má vera, að fyrsta Íslandsmetið í 800 metra hlaupi hafi verið hlaupið í Vestamannaeyjum? Það er 64$ spurning sögu þessarar greinar frjálsíþróttanna! Fyrir því hef ég fundið heimild, að þar hafi verið keppt í 800 metra hlaupi árið 1909, sigurvegari verið Jóhann A. Bjarnasen. Hvorki er getið um tíma né nánari dagsetningu. Mikla leit hef ég lagt í að finna meira um þetta, en án árangurs hingað til. Verður fróðlegt að vita hvort eitthvað komi einhvern tíma út úr áframhaldandi leit. Víst mun vera, að Jóhann þessi hafi verið mikill íþróttakappi í Eyjum í æsku.

Mörg metanna sem hér er að finna voru aldrei staðfest. Þar á meðal fyrra met Sigurjóns Péturssonar sem var 880 enskir jardar, öðru nafni stikur, eða 804 metrar. Heldur ekki tvö af metum Geirs J. Gígju í Kaupmannahöfn né tvö af þremur metum Ólafs Guðmundssonar í Svíþjóð. Og heldur ekki tvö jöfnunarmet Kjartans Jóhannssonar. Allur mun þessi árangur þó góður og gildur og því talinn til meta hér, minnst er þó vitað um síðasta met Ólafs.

Eins og með svo mörg hlaupamet í millilengdum er met Erlings Jóhannssonar komið nokkuð til ára sinna, orðið aldarfjórðungs gamalt. Síðasta metið í 800 metra hlaupi sett á Íslandi er frá 22. júlí 1955, eða fyrir tæpum 58 árum þegar þetta er skrifað. Drjúgur meirihluti metanna frá upphafi er settur erlendis, flest af mönnum sem þar dvöldust langdvölum vegna náms og/eða vinnu. Eini hlauparinn sem sett hefur Íslandsmet í 800 metrum á heimavelli eftir að hafa afrekað það á erlendri grundu er Óskar Jónsson.

Íslandsmetin í 1000 m hlaupi karla frá upphafi

3:03.0	Sigurjón Pétursson Á	Melunum	2. ágúst 1909
2:45.0	sami	Melunum	5. júní 1910
2:42.0	Geir K. Gígja KR	Kaupm.höfn	11. maí 1930
2:39.0	sami	Kaupm.höfn	16. maí 1930
2:38.4	Kjartan Jóhannsson ÍR	Melavelli	25. júlí 1945
2:35.2	sami	Melavelli	17. ágúst 1945
2:32.4	Óskar Jónsson ÍR	Melavelli	26. júlí 1947
2:27.8	sami	Gautaborg	27. ágúst 1948
2:26.8	Svavar Markússon KR	Melavelli	2. júlí 1956
2:23.8	sami	Lundi	24. sept 1957
2:23.6	sami	Karlstad	15. ágúst 1958
2:22.3	sami	Lundi	10. sept 1958
2:21.4	Jón Diðriksson UMSB	Koblenz	byrj ágúst 1979
2:21.1	Jón Diðriksson UMSB	Minden	15. júní 1980

Kílómeterinn er sjaldgæf keppnisgrein og metið því ekki hlutfallslega jafn sterkt og í 800 metra hlaupi. Annað metið í greininni er orpið þeim vafa, að það hefur að líkindum verið hlaupið á beinum vegi. Álykta má að það hafi ekki verið sett á hringbraut þar sem heimildir herma, að metið hafi verið sett í meðvindi!

Fyrstu þrjú metin sem hér eru tilgreind voru aldrei formlega staðfest þótt afrekin hafi verið réttilega unnin.

Ekki hefur verið hróflað við Íslandsmeti Jóns Diðrikssonar í rúm 30 ár en Guðmundur Skúlason Ármanni var aðeins eina sekúndu frá því á móti í Kaupmannahöfn árið 1983. Er það næstbesti tíminn frá upphafi. 

Þá hafa alls 12 manns hlaupið undir 2:30 mínútum á vegalengdinni og einu methafarnir í þeim hópi eru Svavar Markússon og Jón.

 

Íslandsmetin í 1500 m hlaupi karla frá upphafi

4:52,8	Magnús Tómasson Kjaran ÍR	Melavelli	2. ágúst 1913
4:41,2	Ingimar Jónsson Á	Melavelli	17. júní 1920
4:28,6	Guðjón Júlíusson ÍK	Melavelli	17. júní 1921
4:25,8	sami	Melavelli	17. júní 1922
4:25,6	sami	Melavelli	15. sept. 1923
4:16,2	Geir Gígja KR	Kaupmannah.	13. júlí 1927
4:11,0	sami	Kaupmannah.	15. júlí 1927
4:11,0	Sigurgeir Ársælsson Á	Melavelli	10. sept. 1939
4:09,4	Óskar Jónsson ÍR	Melavelli	7. ágúst 1945
4:03,2	sami	Melavelli	16. júlí 1946
4:00,6	sami	Melavelli	7. ágúst 1946
3:58,4	sami	Ósló	24. ágúst 1946
3:53,4	sami	Ósló	27. ágúst 1947
3:53,2	Svavar Markússon KR	Rotterdam	24. júlí 1956
3:51,2	sami	Kaupmannah.	27. sept. 1956
3:50,8	sami	Gautaborg	22. sept. 1957
3:47,8	sami	Vesterås	13. ágúst 1958
3:47,8	sami	Ósló	20. júní 1960
3:47,1	sami	Róm	3. sept. 1960
3:45,8	Ágúst Ásgeirsson ÍR	Papendal	9. júní 1976
3:45,47	sami	Montreal	29. júlí 1976
3:44,4	Jón Diðriksson UMSB	Valbjarnarv.	9. ágúst 1978
3:43,2	sami	Köln	11. ágúst 1979
3:42,7	sami	Koblenz	byrjun sept 1979
3:42,7	sami	Troisdorf	28. júní 1980
3:41,77	sami	Stokkhólmi	8. júlí 1980
3:41,65	sami	Rehlingen	31. maí 1982

 

Íslandsmetin í 1500 metra hlaupi karla eru orðin 27 frá því Magnús Tómasson Kjaran setti hið fyrsta á Melavelli á þjóðhátíðarmótinu 2. ágúst 1913. Drjúgur meirihluti metanna, eða 17, er settur erlendis, í meiri keppni og við hagstæðari veðurskilyrði en glíma hefur þurft við á Íslandi.

Og hlaupararnir hafa farið víða því metin 17 eru sett í 13. mismunandi bæjum og borgum. Frá því Óskar Jónsson setti met á Melavelli 7. ágúst 1946 (4:00,6 mín) hefur aðeins eitt metanna verið sett hér á landi. Þar var að verki Jón Diðriksson á Valbjarnarvelli 9. ágúst 1978.

Jón og Óskar eru einu hlaupararnir sem sett hafa met í 1500 metra hlaupi bæði á Íslandi og erlendis. Óskar setti fimm met í upphafi svonefndrar gullaldar Íslendinga í frjálsíþróttum  og Jón sex, eða jafnmörg og Svavar Markússon sem setti öll sín met á erlendri grundu.

Eftir að Jón hófst handa við metasláttu sína sótti hann stíft niður að 3:40 mínútna múrnum og met hans í enskri mílu samsvarar tíma líklega nær honum en metið í 1500 m. Því miður var múr þessi eigi rofinn og hefur enginn skákað síðasta meti Jóns frá 1982.

 

Íslandsmetin í enskri mílu karla frá upphafi

4:40.4	Sigurgeir Ársælsson Á	Melavelli	8. júlí 1941
4:37.0	Stefán Gunnarsson Á	Melavelli	23. sept 1948
4:25.8	Óskar Jónsson ÍR	Glasgow	27. júní 1949
4:21.4	Pétur Einarsson ÍR	Bislet	1. sept 1950
4:15.8	Svavar Markússon KR	Melavelli	13. júlí 1956
4:13.8	sami	Melavelli	21.júní 1957
4:10.7	sami	Gautaborg	26. ágúst 1957
4:07.1	sami	Gautaborg	22. sept 1957
3:57.63	Jón Diðriksson UMSB	Koblenz	25. ágúst 1982

Aths.

Ensk míla var hlaupin í fyrsta sinn, að því er næst verður komist, á Melavellinum þriðjudaginn 27. júlí 1937. Eiginlega var um 1500 metra hlaup að ræða í bæjarkeppni Reykjavíkur og Vestmannaeyja, en sænskur hlaupari, O. Bruce, veitti hinum íslensku forgjöf með því að byrja 109 metrum aftan við þá, þ.e. hlaupa heila mílu. Varð hann annar í mark, hljóp míluna á 4:23,8 mín. og komst fram úr öllum nema Eyjamanninum Jóni Jónssyni sem hljóp 1500 metrana á 4:20,0 mín.

Hið athyglisverða við árangur Jóns Jónssonar, er að tími hans var sá besti, sem náðst hafði hér á landi í 1500 metra hlaupi, því Geir Gígja setti met sitt, 4:11 mín., í Kaupmannahöfn.

Fyrsta raunverulega keppnin í einnar enskrar mílu hlaupi (1609,35 metrar) fór fram í tengslum við lokaleik fyrsta Íslandsmótsins í útihandknattleik kvenna á Melavellinum. Mótinu lauk með sigri Akureyrarstúlknanna úr Þór. Aldrei var sótt um staðfestingu á afrekinu sem meti. Sex menn tóku þátt í hlaupinu, en á eftir Sigurgeiri Ársælssyni urðu Evert Magnússon Ármanni á 4:47,2 mín., Árni Kjartansson Ármanni á 4:47,8 mín., Indriði Jónsson KR á 4:48,2 mín., en ekki er getið um tíma Gunnars Sigurðssonar ÍR og Harðar Hafliðasonar Á.

Ágúst Ásgeirsson hjó nærri metinu í Southampton í Englandi 22. maí 1977, hljóp á 4:08,4 mín. Brynjúlfur Heiðar Hilmarsson UÍA hljóp á 4:10,11 í Gautaborg 12. maí 1986 og Sveinn Margeirsson á 4:11,23 í Austin í Texas 3. apríl 1999.

Er Svavar setti fyrsta metið var Sigurður Guðnason ÍR einnig undir því gamla, hljóp á 4:17,8 mín.

Árangur Jóns Diðrikssonar í míluhlaupinu er í algjörum sérflokki en hann náði honum á öflugu alþjóðlegu móti í Þýskalandi. Bætti hann metið í einni svipan um tæplega 10 sekúndur. Er Jón eini Íslendingurinn sem hlaupið hefur þessa vegalengd á undir fjórum mínútum. Og gerði nokk betur en Roger Bannister sem fyrstur varð undir múr þennan, hljóp á 3:59,4 í Oxford í Englandi 6. maí 1954.

 

Íslandsmetin í 2000 m hlaupi karla frá upphafi

5:42,6	Óskar Jónsson ÍR	Melavelli	2. júlí 1947
5:38,8	Kristján Jóhannsson ÍR	Melavelli	16.júlí 1953
5:29,2	Svavar Markússon KR	Melavelli	9. júlí 1956
5:27,0	Kristleifur Guðbjörnsson KR	Melavelli	16. júlí 1959
5:22,8	Jón Diðriksson UMSB	Dortmund	18. sept 1976
5:11,34	sami	Arnberg	7. júlí 1981

Aths.

Grein sem sjaldan er keppt í, líklega sett upp hér á landi í þeim tilgangi einum að reyna við met. Öll metin sett í júlímánuði nema fyrra met Jóns Diðrikssonar.

Íslandsmetin í 3000 metra hlaupi karla frá upphafi

9:46.0	Guðjón Júlíusson ÍK	Melavelli	8. júlí 1922
9:01.5	Jón J. Kaldal ÍR	Kaupmannahöfn	25. júlí 1922
8:52.2	Óskar Jónsson ÍR	Gautaborg	29. ágúst 1946
8:50.2	Kristján Jóhannsson ÍR	Melavelli	20. sept 1952
8:45.8	sami UMSE	Akureyri	10. maí 1954
8:45.6	Sigurður Guðnason ÍR	Södertälje	30. ágúst 1955
8:45.2	sami	Melavelli	27. júní 1956
8:43.2	Kristján Jóhannsson ÍR	Melavelli	1. júní 1957
8:38.4	Kristlefir Guðbjörnsson KR	Melavelli	22. júní 1957
8:37.6	Kristján Jóhannsson ÍR	Malmö	22. júlí 1957
8:34.8	Kristleifur Guðbjörnsson KR	Nyborg	8. sept 1957
8:23.0	sami	Bagsværd	6. sept 1958
8:22.8	sami	Borås	18. ágúst 1959
8:21.0	sami	Sarpsborg	26. ágúst 1959
8:17.6	Ágúst Ásgeirsson ÍR	Cleckheaton	28. apríl 1976
8:09.1	Jón Diðriksson UMSB	Troisdorf	28. apríl 1979
8:05.63	sami	Köln	28. ágúst 1983

Aths.

Það var að sönnu fyrsta keppni í 3.000 metra hlaupi hér á landi sem fram fór á Melavelli 1922 er Guðjón setti met það, sem hann er hér skráður fyrir. Var þetta fyrsta staðfesta metið í greininni, þrátt fyrir það að Jón Kaldal hafði sex sinnum hlaupið hraðar í Danmörku 1918 – 1921. Aðeins besti árangur hans á vegalengdinni var staðfestur sem met síðar, eins og í öðrum greinum.

Óskar Jónsson varð fyrstur til að rjúfa níu mínútna múrinn og síðar skiptust félagar hans úr ÍR, Kristján Jóhannsson og Sigurður Guðnason, á um að bæta metið. Og Kristján skiptist síðan á við Kristleif Guðbjörnsson að bæta það. Kristleifur setti sitt fyrsta met af fimm á 50. ára afmælismóti ÍR á Melavellinum. Hin fjögur setti hann í keppni á Norðurlöndum og með tímanum stórbætti Kristleifur metið. Stóð besti árangur hans óhaggaður í 17 ár.

Ég hef varið ómældum tíma í að grafa upp árangur Jóns Kaldal í 3.000 metra hlaupi á Kaupmannahafnarárum hans. Áfram mun ég reyna að fá endanlegan botn í það, en útlit er fyrir að „metaskrá“ hans sé á þessa lund:

 

?	Jón J. Kaldal ÍR	Kaupmannahöfn	11. ágúst 1918
9:31.0	sami	Kaupmannahöfn	19. sept. 1918
?	sami	Kaupmannahöfn	3. júní 1919
9:18.0	sami	Kaupmannahöfn	6.-8. júlí 1919
9:04.0	sami	Kaupmannahöfn	15. júní 1920
9:01.5	sami	Kaupmannahöfn	25. júlí 1922

Íslandsmetin í 5.000 metrum karla frá upphafi

17:47	2	Ingimar Jónsson Á	Melavelli	18. júní 1920
17:00	0	Guðjón Júlíusson ÍK	Melavelli	17. júní 1921
16:20	0	Jón J. Kaldal ÍR	Melavelli	27. ágúst 1921
16:06	0	Guðjón Júlíusson ÍK	Melavelli	18. júní 1922
15:23	0	Jón J. Kaldal ÍR	Kaupmannahöfn	6. ágúst 1922
15:20	0	Kristján Jóhannsson ÍR	Melavelli	8. júlí 1952
15:11	8	sami	Lahti	29. júlí 1952
15:07	8	sami UMSE	Akureyri	16. maí 1954
14:56	2	sami ÍR	Melavelli	1. júlí 1957
14:51	2	Kristleifur Guðbjörnsson KR	Búkarest	13. sept 1958
14:33	4	sami	Melavelli	23. júní 1959
14:32	0	sami	Árósum	3. sept 1964
14:26	2	Sigfús Jónsson ÍR	Edinborg	28. júní 1975
14:13	18	Jón Diðriksson UMSB	Dublin	21. ágúst 1983
14:07	13	Kári Steinn Karlsson UBK	Stanford	4. maí 2008
14:06	61	sami	Palo Alto	2. maí 2009
14:01	99	sami	Stanford	26. mars 2010

Aðeins besta afrek Jóns J. Kaldal í 5 km hlaupi erlendis var staðfest sem Íslandsmet, enda þótt hann hlypi þegar árið 1918 undir 17 mín. Saga bestu afreka Kaldals er því í raun hin „rétta“ metasaga, en af tillittsemi við þá sem skráðir voru fyrir metum er ofangreindur listi hafður eins og hann er.

Hér á eftir fer hins vegar skrá yfir methlaup Kaldals ytra:

16:44.0	Jón J. Kaldal ÍR	Kaupmannahöfn	29. ágúst 1918
16:25.7	sami	?	1919
?	sami	Malmö	?? 1919
15:59.4	sami	Kaupmannahöfn	snemma júní 1920
15:48.0	sami	?	20. júní 1920
15:41.5	sami	?	6. júlí i1920
15:38.2	sami	Kaupmannahöfn	17. júlí 1920
15:35.6	sami	?	19. júní 1921
15:25.6	sami	?	26. júní 1922
15:23.0	sami	?	6. ágúst 1922

Aths.

Fyrsta skráða metið í 5 km hlaupi fór fram á Leikmóti ÍR á Melavellinum 17.-18. júní 1920. Vísir segir að það hafi verið fyrsta 5 km hlaupið í landinu en aðrir fjölmiðlar eru ekki á sama máli og segja að gamla metið á þessari vegalengd hafi verið 18:45 mín.

Sömuleiðis er þessi tími sagður met í metatöflu eftir forseta ÍSÍ, Benedikt Waage, í Morgunblaðinu 28. maí 1916. Áköf leit að því hver setti þetta met hefur farið fram. Stendur hún enn yfir af minni hálfu og vonandi tekst að leiða sannleikann í ljós um eiganda þess.

Víst er, að þegar hér kemur sögu hafði Jón J. Kaldal hlaupið langtum hraðar á mótum í Danmörku og Svíþjóð. Og enda þótt hann hlypi þegar árið 1918 undir 17 mínútum og allur hans árangur lægi staðfestur fyrir tók ÍSÍ þá afstöðu að skrá aðeins besta hlaup hans í Danmörku sem Íslandsmet.

Saga bestu afreka Kaldals er því samhljóða því sem hin „rétta“ metasaga er, enda þótt á annan veg sé staðfest, samanber ofar. Þar sem ég hef sett spurningamerki um staðsetningu er að miklum líkindum um Kaupmannahöfn að ræða.